Atıştırmalık kelimesinin TDK sözlüklerindeki anlamı, “çerez” ve “atıştırmaya yarayan şey” olarak geçiyor. Düzenli bir şekilde yenen ana öğünlerin aralarında atıştırılan ve az miktarda tüketilen gıda maddeleri olarak da biliniyor.

Ara öğün atıştırmalıkları, işlenmiş ve çerez şeklinde olabileceği gibi doğal gıda malzemeleri kullanılarak evde yapılan yiyecekler de olabiliyor. Beslenme ve diyet uzmanları tarafından tavsiye edilen atıştırma önerileri ise kuru yemişler ve taze malzemelerle hazırlanan yiyeceklerdir.

Atıştırmalık kavramı, farklı şekillerde de kullanılıyor. Bunlardan birisi, ana öğünden sayılmayan, kahvaltılık tarzı gıda maddeleri; diğeri de çerez ve kuru yemişlerdir. En sık tüketilen ve tavsiye edilen atıştırmalıklarsa kuru yemişler ve kuru meyvelerdir. Çiğ veya kavrulmuş olarak da tüketilen bu gıda maddeleri, insan sağlığı için oldukça yüksek vitamin, protein ve mineralleri içerirler. 

Atıştırma, ayaküstü bir şekilde yiyecek tüketmek anlamına geliyor. Fast food tarzı beslenme tarzından meyve, salata ve çerez gibi yiyecekleri tüketmeye kadar uzanan bir yelpazesi bulunuyor. Beslenme uzmanlarının önerileriyle ve doğal yaşam trendleriyle birlikte, atıştırmaya ve atıştırmalıklara bakış açımız da değişti. Örneğin, bir avuç çiğ fındık veya sebzelerden hazırlanmış bir bardak detoks suyu bile atıştırmalıktan sayılıyor artık. Konunun uzmanları tarafından hazırlanan, hem sağlıklı hem de besin değeri yüksek atıştırma önerileri her platformda karşımıza çıkıyor. Televizyon programlarından sosyal medya platformlarına, internet sitelerinden dergi ve gazetelere kadar her yerde bu tür önerileri bulmak mümkün. 

Son iki senedir tüm dünyayı etkisi altına alan küresel salgın nedeniyle, atıştırmalıkların hayatımızdaki yeri de değişti. Evden dışarıya adım atamadığımız günlerde başlayan ve hâlen daha devam eden bir atıştırmalık alışkanlığımız oluştu. Ev ortamında olduğumuz sürelerde en çok yaptığımız faaliyetlerden birisi de atıştırmak oldu.

Pek farkında olmasak da atıştırmalıklar hayatımızda önemli bir yer kaplıyor. Özellikle de film izlerken veya sohbet ederken mutlaka birşeyler atıştırma gereğini hissediyoruz. Bu durum o kadar genelgeçer bir şey ki “bunun aksini düşünen veya yapan pek fazla insan yoktur” dersek yanılmayız. Çünkü insan; evde olduğu zamanlarda, yani kendi konfor alanındayken keyif yapmak istiyor. Keyifli anların da en iyi arkadaşlarından birisi çay ve kahve gibi içeceklerse diğeri de atıştırmalıklardır. Ancak bu gıda maddelerini tüketirken miktarına ve öğün zamanına da dikkat etmek gerekiyor.

Taze ve sağlığa yararlı besinlerle hazırlanmış atıştırmalıkları, uygun öğünlerde ve yeterli miktarda tüketmek oldukça önemlidir. Ancak aynı atıştırmalıklar, fazla miktarda ve yanlış öğün zamanında tüketilirse yarardan çok zarar getirebiliyor. Örneğin, bir avuç çiğ fındık sabah veya öğlen saatlerindeki ara öğünlerde tüketildiğinde faydalı oluyor. Ama aynı durum, akşam saatlerinde ve fazla miktarda tüketilen fındık için geçerli olmayabiliyor. Geç saatlerde yenen her öğün gibi, çerez ve kuru yemiş gibi yiyecekler de kilo alımına sebep olabiliyor. 

Atıştırmalıkların sağlığa faydalarından bazıları şunlardır:

Atıştırmalık algısı her geçen gün negatiften pozitife dönmeye devam ediyor. Sağlıksız olduğunun düşünülmesinde hızlı tüketim ve işlenmiş gıdaların yüksek kazanç amacı ile sürekli piyasaya çıkarılması büyük rol oynuyor. İnsanların bilinçlenmesi ve sağlıklarına gerekli önemi vermelerinin değeri anlaşıldıkça tüketim alışkanlıkları da evriliyor. Ev ortamında ve tamamen sağlığa yararlı gıdalarla hazırlanan atıştırmalıklar da var. İnsanın karnı acıktığında, düşen şekerini dengelemek için hemen tatlı yiyecekler yemek istiyor.

Sağlıklı atıştırmalık hazırlamak isteyen ve vakti olmayanlar için hızlı ve pratik atıştırma önerileri de bulunuyor. Bunlar paketlenmiş ama organik ürün kategorisinde olduğu gibi evde hazırlanan taze mamuller de olabiliyor. Bu atıştırmalıklardan bazıları; meyvelerle ve tahıllarla hazırlanan toplar, meyve ve yoğurttan hazırlanan dondurmalar, fırınlanmış sebze cipsleri gibi yiyeceklerdir.

Beslenme uzmanlarının verdikleri bilgiler doğrultusunda önerilen sağlığa uygun atıştırmalık tarifleri, pratik bir şekilde atıştırma hazırlamamıza destek oluyor. Hem lezzetli hem de vücuda faydalı olan bu atıştırmalıklar, açlık veya tatlı krizlerini sağlıklı bir şekilde atlatmaya yarıyor. Ayrıca vücudun ihtiyacı olan ve ana öğünlerde alınamayan vitamin, mineral ve protein açığının takviye edilmesine yardımcı oluyor. 

 “Sağlıklı atıştırmalık” insan vücudu için gerekli olan bütün öğeleri içeren yiyeceklerdir diyebiliriz. Bunların başında, tabii ki meyveler ve kuru yemişler geliyor. Vücudun vitamin, protein gibi ihtiyaçlarının önemli bir bölümünü sadece kuru yemiş ve meyve gibi gıdalardan sağlayabiliyoruz. Dolayısıyla sağlığa en faydalı atıştırmalıkların başında kuru yemişler ve meyveler geliyor. Örneğin; çiğ fındık, çiğ badem, ceviz içi, elma, muz, çilek vb.

Fındık ve ceviz konusunda Türkiye, en önde gelen ülkelerin başında. Özellikle fındık, ihraç ettiğimiz en önemli gıda maddelerinden birisi. Çiğ fındık alanında atıştırmalık pazarına yeni giren markalardan birisi olan Macaw, sadece yerel üreticilerle çalışıyor ve en taze mahsülleri tüketici ile buluşturuyor. Karadeniz Bölgesi ve özellikle Ordu fındıklarından oluşan ürün gamı mavcut. Macaw markasının farkı, ülkenin en kaliteli ve besin değeri en yüksek fındık türünü kullanmasından kaynaklanıyor.

Sağlıklı beslenme konusunda uzman ve platform popülasyonunun çok artması bu konuda doğru bilgiye ulaşmayı güçleştiriyor. Bilen bilmeyen herkesin etkileşim sağlamak amacı ile bu konularda yorum yapmaya başlaması da bir bilgi kirliliğine neden oluyor. Sağlığına dikkat eden ve diyet yapan birçok insan, sağlıklı ve doğal atıştırmalık tariflerini bulmakta zorlanıyor. Bu nedenle de insanlar, çoğunlukla paketlenmiş olarak satılan hazır diyet atıştırmalık veya vejetaryen atıştırmalık seçeneklerine yöneliyor.

Beslenme konusundaki uzmanların en çok tavsiye ettikleri atıştırmalar arasından tercih edilenler popüler gıdaları şu şekilde sıralamak mümkün: