Diyet programları, genel olarak kişilerin sağlığını hem korumak hem de oluşabilecek hastalıkları önlemek amacıyla yapılan planlamalardır. Pek çok diyet programı kilo vermek için kullanılırken, birçoğu da hastalıkların tespit edilmesi için kullanılıyor. Hastalık tespitinde kullanılan diyet programlarından biri ‘eliminasyon diyeti’ olarak duyulmuş olan, alerji yapan gıdaları bulmaya yarayan beslenme programıdır.

 ‘Eliminasyon’ yabancı olduğumuz bir kavram gibi görünse de son zamanlarda gerek sosyal medyada gerekse de medyadaki sağlık programlarında karşımıza çıkan bir kavramdır. Eliminasyon, bazı besinlerin önceden belirlenmiş bir süre için gündelik beslenme programından çıkartılması anlamına geliyor. Belirlenmiş olan bu süre bittikten sonra, çıkarılmış olan bu besinler beslenme programına yeniden, az miktarda ve yavaş bir şekilde eklenmesi söz konusudur.

Eliminasyon diyeti olarak bilinen bu beslenme çeşidinde amaç kilo vermek değil, bağışıklık sistemi veya kronik enfeksiyon hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarından kurtulmaya destek olmaktır. Ayrıca bu diyet, bağırsaklardaki yıpranmaları iyileştirmek için, zararlı olarak görülen besinleri metabolizmadan uzaklaştırmak amacını da taşıyor.

Kronik bir hastalığın mevcut olması; yemek yedikten sonra midede şiddetli rahatsızlık görülmesi veya bazı gıdaları tüketmenin vücudu yorması gibi durumlarda bu beslenme programı uygun olabilir. Tabii ki bu diyetin uzman kontrolünde yapılması gerektiğini de söylemeliyiz.

Eliminasyon diyeti yaparken tüketilebilecek gıdaların en lezzetlilerinden birisi de Macaw çiğ fındık ve Macaw fındık ezmesi ürünleridir. Fındık ezmesi, şeker kullanılmadan ve başka hiçbir koruyucu madde içermeden yapıldığı için, bu diyetin de vazgeçilmez ve lezzetli bir üyesi olabilir.

‘Eliminasyon’ kelimesi, günlük yaşamımızda şimdiye kadar pek fazla duymadığımız ama son dönemlerde sağlık ve beslenme konuları kapsamında kullanılmaya başlayan kavramlar arasındadır.

Türkçeye Fransızcadan aktarılmış olan bu kavramın Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüklerindeki anlamı, ‘eleme’ olarak geçiyor. Ayrıca bu kavramın anlamı, Fransızcadaki “elimine’ İngilizcedeki ‘eliminate’ kelimeleriyle bağlantılıdır. İngilizcede “eliminate” kavramı; ‘elemek, yok etmek ve bertaraf etmek gibi anlamlara geliyor. Dolayısıyla ‘eliminasyon’ kelimesinin, kök olarak “eliminate” sözcüğünden türemiş olduğunu söyleyebiliriz.

Eliminasyon kavramıyla birlikte, ‘elimine etmek” deyimiyle de sıkça karşılaşıyoruz. TDK sözlüklerindeki anlamına göre ‘elimine etmek’; ayıklamak ve elemek anlamlarına geliyor.

Eliminasyon diyeti, alerji yaptığından şüphelenilen bazı besinleri, birkaç hafta gibi kısa bir süre için çıkarmayı kapsayan bir programdır. ‘Eliminasyon diyeti’ olarak bilinen beslenme programı, belirlenmiş gıdaların belli bir süre için, birkaç hafta süresince tüketilmemesi ve sonrasında da yine belirlenmiş olan gıdaları yavaş bir şekilde tüketmeye başlamak ve reaksiyon olasılıklarının gözlenmesi şeklinde yapılan bir diyettir.

Bu diyet ciddi bir şekilde kısıtlayıcı ve yasaklayıcı bir diyet olduğu için, sağlık konusunda uzman kişilerin kontrolü altında yapılması uygundur.

Eliminasyon diyetinin iki aşaması bulunuyor. Diyet programının ilk aşamasında, metabolizmaya zarar veren ve kişiye rahatsızlık veren bazı besinler, diyet programından çıkartılıyor. Bu ilk aşama, ortalama 4 ve 6 hafta arası bir süreci kapsar. Diyet programı boyunca, elimine edilen besinlerden asla kullanılmaması şartı da bulunuyor.

Eliminasyon diyetinin ikinci ve son aşamasında, yasaklanmış olan gıdalar birer birer ve azar azar olacak şekilde vücuda geri tanıtılır. Bu sürecin birkaç gününde, reaksiyon oluşumuna karşı gözlem yapılır. Elimine edilmiş olan gıdaların tüketilmesi sonrasında sindirim sisteminde şişkinlik, hazımsızlık, kabızlık veya ishal gibi belirtiler oluştuysa, en son tüketilen gıdadan uzak durmak gerekir.

Her diyet programı, her insanın metabolizmasına uygun olmayabilir. Bu yüzden genel diyet planlamalarının uzman diyetisyenler tarafından ve kişiye özel olarak hazırlanması gerekiyor. Genel diyet programlarında olduğu gibi, eliminasyon diyetinde de kişiye özel bir program yapılması önemli bir noktadır.

Eliminasyon diyeti; bazı kişilere yararı olduğu gibi, bazı kişilere de zararı olabilen bir diyet programıdır. Çünkü bu diyetin her insanda farklı olabilecek yan etkileri de oluşabilir.

Eliminasyon diyetini uygulaması sakıncalı olan kategoriler şu şekildedir:

“Eliminasyon diyeti” programı, temel olarak kahvaltıyı ve diğer ana öğünleri içeriyor. Sağlık ve beslenme konusundaki uzmanların görüşlerine göre, eliminasyon diyetinin belli başlı kurallara göre uygulanması gerekiyor. Çünkü bu diyetin yapılmasındaki amaç kilo vermek değil, metabolizmaya zarar veren besinleri tespit etmek ve buna göre sağlıklı beslenme düzeni kurmaktır.

Eliminasyon diyetinin belli başlı bazı kuralları şöyledir:

Eliminasyon diyetinde, alerjen riskleri yüksek olduğu bilinen besinlerin tüketilmesi önerilmez. Genel olarak bu diyet listesinde kullanılmayan ve alerjen olduğu kabul edilen besinlerden bazıları şunlardır:

Eliminasyon diyeti sayesinde, sağlıklı beslenme hedefine ulaşılır ve kilo verme konusunda da vücut hazır hale gelebilir. Bu diyetle, hem alerjen gıdaların tespiti yapılmış olur, hem de metabolizmanın rahatlaması sağlanmış olur.

Eliminasyon Diyetinde Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar:

Diyetisyenlerin ve sağlıklı beslenme uzmanlarının belirlediği eliminasyon diyeti önerilerinde, öğünleri oluştururken dikkat edilmesi gereken bazı aşamalar vardır. Eliminasyon diyeti için örnek menülere değinmeden önce, bu aşamaları dikkate almak uygun olacaktır.

Eliminasyon diyeti öğünlerini oluştururken:

Eliminasyon Diyetinde Tüketilebilecek Gıdalar:

Eliminasyon Diyetinde Neler Tüketilmemelidir?